Αλγόριθμοι και ηθική

Τις μέρες αυτές παρακολουθούμε γεγονότα που εξελίσσονται στο Χονγκ-Κονγκ. Η κομμουνιστική Κίνα, επιχειρεί να φιμώσει ένα κίνημα φιλελεύθερων νέων που υπ’ ουδενί λόγο δε θέλουν οι αρχές να τους φακελώσουν και να τους στείλουν στα γκούλαγκ της ενδοχώρας για πειθαρχία. Η χώρα αυτή φημίζεται για τις περισσότερες εγκαταστημένες ηλεκτρονικές κάμερες κλειστού κυκλώματος και για τα αυτόματα συστήματα παρακολούθησης των πολιτών με ικανότητα αναγνώρισης των προσωπικών τους χαρακτηριστικών. Θεωρείται δε, μετά τις ΗΠΑ, ως η χώρα με την πιο εξελιγμένη τεχνητή νοημοσύνη, και ήδη Κίνα και ΗΠΑ επενδύουν δισεκατομμύρια συναγωνιζόμενες ποια από αυτές θα έρθει πρώτη στις εφαρμογές. Δυστυχώς πολλές από τις εφαρμογές της τεχνολογίας αυτής θα έπρεπε να θεωρηθούν «ανήθικες», είτε πρόκειται για ρομποτικούς στρατιώτες, είτε για συστήματα ανίχνευσης και διαχείρισης προσωπικών δεδομένων των κοινωνικών δικτύων, είτε για φακέλωμα ανυποψίαστων πολιτών από κρατικές ή επιχειρησιακές αρχές.

Για χρόνια η συζήτηση περί τεχνητής νοημοσύνης περιστρεφόταν γύρω από το αν τα ρομπότ θα αντικαταστήσουν τους εργαζομένους στα διάφορα επαγγέλματα. Ένα από αυτά είναι και οι οδηγοί φορτηγών ή λεωφορείων. Τα αυτόνομα αυτοκίνητα δε, θεωρούνται ως το μέλλον των ιδιωτικών μεταφορών, όπου η οδήγηση – έτσι υπόσχονται τα σενάρια – θα γίνει περιττή, επειδή τα νέα συστήματα, βασισμένα στην τεχνητή νοημοσύνη, θα είναι ικανά να μειώσουν δραστικά τον αριθμό ατυχημάτων και την απώλεια ανθρώπινων ζωών. Για να επιτευχθεί αυτό όμως οι αλγόριθμοι που κάνουν τα συστήματα αυτά «ευφυή» πρέπει να είναι σε θέση να κάνουν και ηθικές επιλογές, δηλαδή να ξεχωρίζουν αν – σε περίπτωση διλήμματος –, το αυτοκίνητο αντί να προσκρούσει σε άλλο, ερχόμενο από το αντίθετο ρεύμα όχημα, πέσει πάνω σε ομάδα πεζών στο πεζοδρόμιο δίπλα. Σε μελέτη με όνομα «Ηθικό Πείραμα Μηχανών», ερευνητές στο ινστιτούτο ΜΙΤ της Αμερικής εξέτασαν τις απόψεις ατόμων από διαφορετικές κουλτούρες σχετικά με την απόδοση προτεραιοτήτων σε τέτοιες περιπτώσεις. Το αποτέλεσμα: Βρέφη, παιδιά, έγγυες γυναίκες βρισκόντουσαν σε πρώτη προτεραιότητα, αλλά γυναίκες γιατροί και άτομα χωρίς στέγη βρισκόντουσαν σε κατώτερη κατηγορία από π.χ. τους άνδρες γιατρούς.

Η συζήτηση γύρω από την ηθική διάσταση των τεχνολογιών αυτών, μόλις έχει ξεκινήσει.  Γεγονός είναι ότι ως χριστιανοί οφείλουμε να λάβουμε μέρος στη συζήτηση και όχι να αφήσουμε το θέμα να λάβει διαστάσεις, που στην εξέλιξή τους ίσως αποδειχτούν δυσμενείς, γιατί τότε θα είναι πιά αργά να διορθωθούν.