Στη μελέτη του «How Christianity Changed the
World» [1] ο Alvin J. Schmidt καταγράφει στοιχεία μοναδικά σχετικά με την επίδραση του Χριστιανισμού στην πολιτιστική εξέλιξη του κόσμου, από το ξεκίνημά του μέχρι σήμερα. Όσον αφορά την απολογητική, το βιβλίο πείθει πως
η πίστη υπερασπίζεται και σε άλλο επίπεδο από αυτό της επιστήμης ή φιλοσοφίας, δηλαδή και στο επίπεδο της ιστορίας της δυτικής κοινωνίας.
Από την διδασκαλία του Ιησού Χριστού όχι μόνο
μεταμορφώθηκαν αμέτρητες ατομικές ζωές, αλλά και ο ίδιος ο πολιτισμός,
ισχυρίζεται ο Σμιτ. Περιγράφει αναλυτικά και εμπεριστατωμένα πως τα νέα
χριστιανικά πρότυπα ηθικής οδήγησαν στην κατάργηση της παιδοκτονίας και των απάνθρωπων
ρωμαϊκών μονομαχιών, τόνισαν την αξία της ανθρώπινης ζωής, οδήγησαν στην απελευθέρωση
των γυναικών, στην κατάργηση της σκλαβιάς, ενέπνευσαν φιλανθρωπικές οργανώσεις,
δημιούργησαν νοσοκομεία, ίδρυσαν ορφανοτροφεία και σχολεία. Κατά τη μεσαιωνική
εποχή, ήταν χριστιανικά μοναστήρια αυτά που κράτησαν την κλασική κουλτούρα ζωντανή,
με την ανάκτηση χειρόγραφων και την οικοδόμηση βιβλιοθηκών. Ήταν χριστιανοί αυτοί
που επινόησαν κολλέγια και πανεπιστήμια, καθώς και την αξιοπρεπή εργασία ως
θεϊκή κλίση. Ή με τα λόγια του ιστορικού George Sarton: «Η γέννηση του
Χριστιανισμού άλλαξε για πάντα το πρόσωπο του Δυτικού κόσμου».
Καμιά άλλη θρησκεία, φιλοσοφία, διδασκαλία,
έθνος, κίνημα – ή οτιδήποτε άλλο - έχει αλλάξει τον κόσμο προς το καλύτερο. Πολλοί
από τους μαθητές του Χριστού, υπέγραψαν τη μαρτυρία τους με αίμα, πεθαίνοντας
για όσα κήρυξαν και έγραψαν. Ιδού το απολογητικό ερώτημα: Ποιος δίνει τη ζωή
του για έναν μύθο; Στους πρώτους τρεις αιώνες, όσο περισσότερο οι χριστιανοί
καταδιώκονταν, τόσο περισσότερο αυξάνονταν σε αριθμό. Ο Τερτυλλιανός είχε δίκιο
λέγοντας: «Το αίμα των μαρτύρων είναι ο σπόρος της εκκλησίας».
Οι Χριστιανοί διώχτηκαν κατά κύριο λόγο επειδή
ζούσαν τον νόμο της αγάπης και της ανθρωπιάς, ακολουθώντας πιστά τον Κύριό τους
αρνούμενοι να αποκαλέσουν τον αυτοκράτορα «Κύριο». Δεν συμμετείχαν σε
παγανιστικές θυσίες, αλλά εφάρμοζαν μια ηθική που καταδίκαζε κοινές ρωμαϊκές
πρακτικές όπως την έκτρωση, τη παιδοκτονία, την εγκατάλειψη των βρεφών, την αυτοκτονία,
τον ομοφυλοφιλικό έρωτα, την περιθωριοποίηση και υποβάθμιση των γυναικών. Η
ηθική τους στάση ήταν ένας από τους λόγους για τους οποίους παρενοχλήθηκαν, μισήθηκαν,
περιφρονήθηκαν και συχνά φυλακίστηκαν, βασανίστηκαν ή σκοτώθηκαν. Οι Ρωμαίοι
τους κατέστησαν στρατό μαρτύρων. Ο προτεσταντικός θεολόγος και εκκλησιαστικός
ιστορικός, Philip Schaff, το συνοψίζει σωστά όταν γράφει: «Ο παλιός ρωμαϊκός κόσμος ήταν
ένας κόσμος χωρίς φιλανθρωπία».
Το συμπέρασμα στο οποίο καταλήγει ο Σμιτ είναι ότι η πίστη που μετέδωσε ο Ιησούς Χριστός στους μαθητές, και μέσω αυτών στις μετέπειτα γενιές των πιστών οπαδών του, μπορεί σήμερα να θεωρηθεί ως ο πιο ισχυρός παράγοντας μεταμόρφωσης της κοινωνίας προς το καλύτερο τα τελευταία δύο χιλιάδες χρόνια.
[1] Alvin J. Schmidt, How Christianity Changed the World, Zondervan,
Grand Rapids, 2001
