Σε τι χρησιμεύει η Απολογητική;

Καθώς επεκτεινόταν η χριστιανική μαρτυρία, δεν έπαψε να βρίσκει εμπόδια από παντού. Από τον ιουδαϊσμό που προσπαθούσε να επιβάλλει στους πιστούς τους νόμους και πρακτικές της Παλαιάς Διαθήκης, τις παγανιστικές θρησκείες που επικρατούσαν στον ρωμαϊκό χώρο, όπως και τις διδασκαλίες εκ των έσωθεν, από ψευδαδέλφους που προσπαθούσαν να επιβάλουν στις εκκλησίες διδασκαλίες, αντίθετες με την αποστολική παράδοση. Όπως ο Χριστός, έτσι και οι απόστολοι, γνωρίζοντας τον κίνδυνο των ψεύτικων διδασκαλιών για την εκκλησία και τη διάδοση του Ευαγγελίου, όχι μόνο προειδοποιούσαν αλλά έδιναν οι ίδιοι την μάχη κατά της αναλήθειας και της πλάνης με επιχειρήματα και διδάγματα που στηρίζονταν στη λογική.

Κόντρα σε επιχειρήματα κάποιων σήμερα, που θεωρούν απαραίτητα για την πνευματική ζωή μόνο την πίστη και το συναίσθημα, η λογική δεν στρέφεται ενάντια στην πίστη, αλλά συμβαδίζει μ’ αυτήν. Ο ίδιος ο Κύριος διδάσκει να αγαπάμε τον Θεό «εξ’ όλης της διανοίας» μας (Ματθ. 22: 37). Δεν ήταν ο ίδιος που έδωσε παράδειγμα νοημοσύνης όταν συγκαταλεγόταν με τους Γραμματείς και τους Φαρισαίους κι εκείνοι δεν μπορούσαν να του απαντήσουν; Ή οι απόστολοι Πέτρος (Πράξ. 4: 8-13) και Παύλος (Πράξ. 17: 22-33), δεν χρησιμοποιούσαν δυνατά επιχειρήματα στις ομιλίες και τα γραπτά τους;

Δυστυχώς, το τρίπτυχο ευαγγελισμός (κήρυγμα μετάνοιας) – απολογητική (επιχειρηματολογία και γνώση) – μαθητεία (συστηματική διδαχή πιστών, εκπληρώνοντας την εντολή του Χριστού) έχει χαθεί από την εκκλησία σήμερα. Το ένα όμως δεν κάνει χωρίς το άλλο. Η απολογητική σήμερα θεωρείται αυτοτελής επιστήμη ως συστηματικός κλάδος της χριστιανικής θεολογίας. Είναι ανάγκη, η εκκλησία να αναγνωρίσει τον σημαντικό ρόλο της απολογητικής στην εποχή μας.

Κάθε πιστός πρέπει να είναι και απολογητής (βλ. Α’ Πέτρου 3: 15). Όταν τα παιδιά μας μας κάνουν ερωτήσεις σχετικά μ’ αυτά που πιστεύουμε, ξέρουμε τι απαντήσεις να τους δώσουμε έτσι ώστε να ενισχυθεί η πίστη τους και όχι να εγκαταλείψουν την εκκλησία επειδή δεν βρίσκουν απαντήσεις στα ερωτήματα της εποχής μας;

Ο βρετανός απολογητής Os Guinness γράφει: «Η απολογητική δεν είναι προαιρετική σε μια μετα-χριστιανική εποχή, … επειδή η εκκλησία αντιμετωπίζει ένα πρωτοφανές μπαράζ ερωτήσεων, προκλήσεων και επιθέσεων στο βασικό της μήνυμα, την άποψή της για τον κόσμο και τον τρόπο ζωής της» [1].

[1] Os Guinness, Fool‘s Talk. Recovering the Art of Christian Persuasion, InterVarsity Press, 2015, σ. 210

Αλγόριθμοι και ηθική

Τις μέρες αυτές παρακολουθούμε γεγονότα που εξελίσσονται στο Χονγκ-Κονγκ. Η κομμουνιστική Κίνα, επιχειρεί να φιμώσει ένα κίνημα φιλελεύθερων νέων που υπ’ ουδενί λόγο δε θέλουν οι αρχές να τους φακελώσουν και να τους στείλουν στα γκούλαγκ της ενδοχώρας για πειθαρχία. Η χώρα αυτή φημίζεται για τις περισσότερες εγκαταστημένες ηλεκτρονικές κάμερες κλειστού κυκλώματος και για τα αυτόματα συστήματα παρακολούθησης των πολιτών με ικανότητα αναγνώρισης των προσωπικών τους χαρακτηριστικών. Θεωρείται δε, μετά τις ΗΠΑ, ως η χώρα με την πιο εξελιγμένη τεχνητή νοημοσύνη, και ήδη Κίνα και ΗΠΑ επενδύουν δισεκατομμύρια συναγωνιζόμενες ποια από αυτές θα έρθει πρώτη στις εφαρμογές. Δυστυχώς πολλές από τις εφαρμογές της τεχνολογίας αυτής θα έπρεπε να θεωρηθούν «ανήθικες», είτε πρόκειται για ρομποτικούς στρατιώτες, είτε για συστήματα ανίχνευσης και διαχείρισης προσωπικών δεδομένων των κοινωνικών δικτύων, είτε για φακέλωμα ανυποψίαστων πολιτών από κρατικές ή επιχειρησιακές αρχές.

Για χρόνια η συζήτηση περί τεχνητής νοημοσύνης περιστρεφόταν γύρω από το αν τα ρομπότ θα αντικαταστήσουν τους εργαζομένους στα διάφορα επαγγέλματα. Ένα από αυτά είναι και οι οδηγοί φορτηγών ή λεωφορείων. Τα αυτόνομα αυτοκίνητα δε, θεωρούνται ως το μέλλον των ιδιωτικών μεταφορών, όπου η οδήγηση – έτσι υπόσχονται τα σενάρια – θα γίνει περιττή, επειδή τα νέα συστήματα, βασισμένα στην τεχνητή νοημοσύνη, θα είναι ικανά να μειώσουν δραστικά τον αριθμό ατυχημάτων και την απώλεια ανθρώπινων ζωών. Για να επιτευχθεί αυτό όμως οι αλγόριθμοι που κάνουν τα συστήματα αυτά «ευφυή» πρέπει να είναι σε θέση να κάνουν και ηθικές επιλογές, δηλαδή να ξεχωρίζουν αν – σε περίπτωση διλήμματος –, το αυτοκίνητο αντί να προσκρούσει σε άλλο, ερχόμενο από το αντίθετο ρεύμα όχημα, πέσει πάνω σε ομάδα πεζών στο πεζοδρόμιο δίπλα. Σε μελέτη με όνομα «Ηθικό Πείραμα Μηχανών», ερευνητές στο ινστιτούτο ΜΙΤ της Αμερικής εξέτασαν τις απόψεις ατόμων από διαφορετικές κουλτούρες σχετικά με την απόδοση προτεραιοτήτων σε τέτοιες περιπτώσεις. Το αποτέλεσμα: Βρέφη, παιδιά, έγγυες γυναίκες βρισκόντουσαν σε πρώτη προτεραιότητα, αλλά γυναίκες γιατροί και άτομα χωρίς στέγη βρισκόντουσαν σε κατώτερη κατηγορία από π.χ. τους άνδρες γιατρούς.

Η συζήτηση γύρω από την ηθική διάσταση των τεχνολογιών αυτών, μόλις έχει ξεκινήσει.  Γεγονός είναι ότι ως χριστιανοί οφείλουμε να λάβουμε μέρος στη συζήτηση και όχι να αφήσουμε το θέμα να λάβει διαστάσεις, που στην εξέλιξή τους ίσως αποδειχτούν δυσμενείς, γιατί τότε θα είναι πιά αργά να διορθωθούν.