21 Απριλίου 2018

Μόνο 10 Like αρκούν


Σε άρθρο του με τίτλο «Facebook: Εδέμ με φίδια» που δημοσιεύτηκε στην «Καθημερινή» της 14ης Απριλίου 2018 ο δημοσιογράφος Νίκος Κωνσταντάρας όμορφα συνοψίζει το φαινόμενο Facebook. «Εξελίχθηκε, γράφει, σε ένα παγκόσμιο οικοσύστημα, συνδέοντας τους πάντες και τα πάντα αμέσως και άμεσα, χωρίς έλεγχο, χωρίς μεσολαβητές, χωρίς τέλος. Μέσα σε λίγα χρόνια, έγινε η εστία και περιουσία δύο δισεκατομμυρίων ανθρώπων, όπου εκφράζονται, επικοινωνούν, ελπίζουν, φοβούνται και βρίζουν. Είναι ο τόπος όπου αποθηκεύουν πολύτιμες αναμνήσεις, φωτογραφίες και κείμενα. Εξελίχθηκε και σε μια ελεύθερη, απεριόριστη αγορά ιδεών και προκαταλήψεων, όπου τα πάντα διακινούνται χωρίς φραγμό – από τα όνειρα εφήβων έως τα πιο σκοτεινά εγκλήματα και την πιο επικίνδυνη προπαγάνδα. Τελευταίως άρχισε να φαίνεται ολοένα και περισσότερο ότι αυτή η περίφρακτη Εδέμ της απόλυτης ελευθερίας και επικοινωνίας δεν υπάρχει για να υπηρετεί αυτούς που με τη θέλησή τους μετακόμισαν εκεί· αντιθέτως, αυτοί – ο τεράστιος αριθμός καταναλωτών και ψηφοφόρων – έγιναν το προϊόν, η περιουσία της εταιρείας. Η ισχύς του Facebook δεν βασίζεται τόσο στο τι θα πουλήσουν τρίτες εταιρείες στους πελάτες του μέσω διαφημίσεων, αλλά στο ότι η εταιρεία πουλάει τη δύναμη και τη διείσδυση που της δίνει ο μεγάλος αριθμός των μελών – πουλάει τον αριθμό ανθρώπων και τα δεδομένα που της παρέχουν. Το μοντέλο αυτό είναι άκρως επιτυχημένο, με την εταιρεία Facebook να εμφανίζει ετήσιο τζίρο 40,6 δισ. δολαρίων. Σήμερα, όμως, η εταιρεία καλείται να εξηγήσει γιατί επέτρεψε (ή δεν εμπόδισε) τη διείσδυση τρίτων στα προσωπικά δεδομένα 87 εκατομμυρίων ανθρώπων, οδηγώντας, ίσως, στη χειραγώγηση των απόψεων και, συνεπώς, των ψήφων τους. Υπάρχουν ισχυρές ενδείξεις ότι αυτή η επιρροή μπορεί να έπαιξε ρόλο στην ψήφο υπέρ Brexit και στην εκλογή του Ντόναλντ Τραμπ.»

Σε έρευνα [1] που πρωτοδημοσιεύτηκε το 2013, ο ψυχολόγος και ερευνητής των «μεγάλων δεδομένων» (big data) στο Κέιμπριτζ της Βρετανίας, Michal Kosinski, δηλώνει «…ότι εύκολα προσβάσιμα ψηφιακά αρχεία συμπεριφοράς μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την αυτόματη και ακριβή πρόβλεψη μιας σειράς ιδιαίτερα ευαίσθητων προσωπικών χαρακτηριστικών, όπως … η εθνότητα, οι θρησκευτικές και πολιτικές απόψεις, χαρακτηριστικά γνωρίσματα, η ευφυΐα, η ευτυχία, η χρήση εθιστικών ουσιών, … η ηλικία και το φύλο.» Την ανάλυσή του ο Κοσίνσκι την βασίζει σε ένα σύνολο δεδομένων πάνω από 58.000 εθελοντών που παρείχαν Likes του Facebook, καθώς και σε λεπτομερή δημογραφικά προφίλ και αποτελέσματα πολλών ψυχομετρικών εξετάσεων.

Το συμπέρασμα: Με 10 μόνο Like, ένα υπολογιστικό μοντέλο είναι σε θέση να μας γνωρίζει καλύτερα από έναν συνάδελφο. Με 70 Like μας αναγνωρίζει καλύτερα από έναν φίλο ή συγκάτοικο και με 150, καλύτερα από ένα μέλος της οικογένειάς μας. Με 300 Like δε, ένας μηχανισμός big data μας «ξέρει» καλύτερα από τον/την σύζυγό μας.

Μου θυμίζει η όλη περίπτωση τους αγώνες αυτών που διαδήλωναν κατά της ψηφιοποίησης των δεδομένων τους από το Κράτος και τις Αρχές του. Άραγε να συμμετείχαν και αυτοί σε καμπάνιες στο Facebook;

Αφού λοιπόν αλγόριθμοι των μεγάλων δεδομένων μας γνωρίζουν τόσο αναλυτικά, πόσο μάλλον ο Θεός; Ένα είναι σίγουρο: Εκείνος δεν πρόκειται να παραχωρήσει τα όποια (κρυφά) δεδομένα μας σε τρίτους, επειδή μας αγαπά και το μόνο που ζητά είναι να τον εμπιστευτούμε!

[1] M. Kosinski et al.: Private traits and attributes are predictable from digital records of human behaviour, Proceedings of the National Academy of Sciences, 9 April 2013, 110 (15) 5802-5805