18 Σεπτεμβρίου 2011

Antony Flew: Υπάρχει Θεός! Πώς άλλαξε γνώμη ο πλέον διαβόητος άθεος στον κόσμο


«Υπάρχει Θεός!» είναι γραμμένο  σε απλή γλώσσα για τον καθένα, που θα το πιάσει στα χέρια του. Το βιβλίο περιέχει  όμορφες, κατανοητές  για  τον χρήστη περιγραφές από τα επιχειρήματα, κυρίως επιστημονικά, που τον έπεισαν να αλλάξει γνώμη για την ύπαρξη του Θεού. Μεταφέρω κάποια αποσπάσματα από το περιεχόμενο του βιβλίου του:

«Είμαι πλέον πεπεισμένος ότι πρέπει να παρουσιάσω εδώ αυτό που κάποιοι θα  το έλεγαν, την τελευταία μου βούληση, την διαθήκη μου. Με λίγα λόγια, όπως λέει και ο τίτλος, τώρα πιστεύω ότι υπάρχει Θεός! ... Γιατί το πιστεύω αυτό, δεδομένου ότι προώθησα και υπερασπίστηκα τον αθεϊσμό πάνω από μισό αιώνα; Η σύντομη απάντηση είναι: επειδή η εικόνα του κόσμου, όπως τον βλέπω εγώ, εξελίχτηκε μέσω της σύγχρονης επιστήμης. ... Η επιστήμη επισημαίνει τρεις διαστάσεις της φύσης που καταδεικνύουν τον Θεό. Η πρώτη είναι το γεγονός ότι η φύση υπακούει σε νόμους. Η δεύτερη είναι η διάσταση της ζωής, δηλαδή έξυπνα οργανωμένα τελεολογικά όντα, που προέκυψαν από την ύλη. Η τρίτη είναι η ίδια η ύπαρξη της φύσης. Αλλά δεν με οδήγησε σ’ αυτή την πεποίθηση μόνο η επιστήμη. Με βοήθησε και μια νέα μελέτη των κλασικών φιλοσοφικών επιχειρημάτων.

Τρεις τομείς της επιστημονικής έρευνας έχουν ιδιαίτερη σημασία για μένα, και θα τους εξετάσω καθώς προχωράμε, υπό το πρίσμα των σημερινών αποδεικτικών στοιχείων. Το πρώτο αφορά την ερώτηση που προβλημάτισε και συνεχίζει να προβληματίζει τους περισσότερους στοχαστές επιστήμονες: Πώς δηλαδή οι νόμοι της φύσης ήλθαν σε ύπαρξη;Το δεύτερο είναι προφανές σε όλους: Πώς η ζωή, ως φαινόμενο, προέκειψε από το μη-ζωντανό; Και το τρίτο είναι το πρόβλημα που οι φιλόσοφοι παρέδωσαν στους κοσμολόγους: Πώς το σύμπαν, με το οποίο εννοούμε όλα αυτά που είναι φυσικά, ήλθε σε ύπαρξη; ...

΄Όσο περισσότερο εξετάζω το σύμπαν και μελετώ τα στοιχεία της αρχιτεκτονικής του’, γράφει ο φυσικός Freeman Dyson, ‘τόσο περισσότερες αποδείξεις βρίσκω ότι το σύμπαν γνώριζε, υπό κάποια έννοια, πως θα έλθουμε’ Με άλλα λόγια, οι νόμοι της φύσης φαίνεται να έχουν έτσι δημιουργηθεί ώστε το σύμπαν να προωθείται προς την εμφάνιση και διατήρηση της ζωής. Αυτή είναι η ανθρωπική αρχή που διαδόθηκε από στοχαστές όπως τον Martin Rees, τον John Barrow, και τον John Leslie. ... Ο μικροσυντονισμός (των φυσικών παραμέτρων) έχει εξηγηθεί με δύο τρόπους. Ορισμένοι επιστήμονες έχουν πει ότι ο μικροσυντονισμός αυτός είναι απόδειξη θεϊκού σχεδίου. Πολλοί άλλοι θεωρούν ότι το σύμπαν μας είναι ένα από πολλά άλλα - ένα ‘πολυσύμπαν’ δηλαδή - με τη διαφορά ότι το δικό μας σύμπαν έτυχε να έχει τις κατάλληλες συνθήκες για τη ζωή. Σχεδόν κανένας σημαντικός επιστήμονας σήμερα δεν υποστηρίζει ότι η άριστη ρύθμιση (των παραμέτρων) ήταν καθαρά αποτέλεσμα τυχαίων παραγόντων σε ένα και μόνο σύμπαν.

Η προέλευση της αυτο-αναπαραγωγής είναι ένα δεύτερο πρόβλημα-κλειδί. Ο διακεκριμένος φιλόσοφος John Haldane παρατηρεί ότι οι θεωρίες προέλευσης της ζωής ‘δεν παρέχουν επαρκή εξήγηση, δεδομένου ότι προϋποθέτουν την ύπαρξη ενός πρώιμου σταδίου αυτο-αναπαραγωγής και δεν έχει αποδειχτεί ότι αυτό μπορεί να προκύψει με φυσικό τρόπο από υλική βάση’. ... Μια τρίτη φιλοσοφική διάσταση στην προέλευση της ζωής σχετίζεται με την προέλευση της κωδικοποίησης και επεξεργασίας πληροφοριών που έχει κεντρική σημασία για όλες τις μορφές ζωής. Αυτό  περιγράφεται θαυμάσια από τον μαθηματικό David Berlinski, ο οποίος επισημαίνει την δραματουργική αφήγηση γύρω από την τρέχουσα κατανόησή μας για το κύτταρο. ... Όχι μόνο δεν υπάρχει υποκείμενη φυσική αρχή, αλλά η ίδια η ύπαρξη ενός κώδικα είναι ένα μυστήριο. ‘Οι κανόνες κωδικοποίησης ... είναι γνωστοί. Ωστόσο, δεν παρέχουν καμία ένδειξη ως προς το γιατί υπάρχει ο κώδικας και γιατί ο μηχανισμός μετάφρασης είναι αυτός που είναι’. ... Ο Paul Davies επισημαίνει το ίδιο πρόβλημα. Παρατηρεί ότι οι περισσότερες θεωρίες της βιογένεσης έχουν επικεντρωθεί στην χημεία της ζωής, όμως ‘η ζωή είναι κάτι περισσότερο από πολύπλοκες χημικές αντιδράσεις. Το κύτταρο είναι ταυτόχρονα ένα σύστημα αποθήκευσης, επεξεργασίας και αναπαραγωγής πληροφοριών. Πρέπει να εξηγήσουμε την προέλευση των εν λόγω πληροφοριών, καθώς και τον τρόπο με τον οποίο το μηχάνημα επεξεργασίας των πληροφοριών ήρθε σε ύπαρξη.’ Τονίζει το γεγονός ότι ένα γονίδιο δεν είναι τίποτε άλλο παρά το σύνολο κωδικοποιημένων οδηγιών με ακριβή συνταγή για την κατασκευή πρωτεϊνών. Πιό σημαντικά δε, αυτές οι γενετικές οδηγίες δεν είναι το είδος πληροφορίας που συναντάει κανείς στη θερμοδυναμική και τη στατιστική μηχανική. Αποτελούν περισσότερο σημασιολογική πληροφορία. Με άλλα λόγια, έχουν συγκεκριμένη έννοια. Οι οδηγίες αυτές μπορεί να είναι αποτελεσματικές μόνο σε μοριακό περιβάλλον, ικανό να ερμηνεύει την έννοια του γενετικού κώδικα. Στο σημείο αυτό το ερώτημα προέλευσης ανάγεται σε ανώτερο επίπεδο. ‘Το πρόβλημα του, πώς το νόημα ή η σημασιολογική πληροφορία γενικά μπορεί αυθόρμητα να αναδυθεί από μια συλλογή μορίων που υπόκεινται σε τυφλές και άσκοπες δυνάμεις, παρουσιάζει  βαθιά εννοιολογική πρόκληση.’ ... Ο Andy Knoll, καθηγητής βιολογίας στο Χάρβαρντ και συγγραφέας του βιβλίου ‘Ζωή σ’ έναν νεαρό πλανήτη. Τα τρία πρώτα δισεκατομμύρια χρόνια της ζωής’, σημειώνει πως αν προσπαθήσουμε να συνοψίσουμε αυτό που στο κάτω-κάτω  ξέρουμε για την βαθιά ιστορία της ζωής στη Γη, για την προέλευσή της, τα πιθανά  στάδια διαμόρφωσης της που οδήγησαν στην βιολογία που βλέπουμε γύρω μας σήμερα, νομίζω ότι πρέπει να παραδεχτούμε ότι ψάχνουμε μέσα από ένα σπασμένο καθρέφτη. Δεν ξέρουμε πώς ξεκίνησε η ζωή σε αυτόν τον πλανήτη. Δεν γνωρίζουμε πότε ακριβώς ξεκίνησε και κάτω από ποιές συνθήκες. ... Η μόνη ικανοποιητική εξήγηση για την προέλευση της εν λόγω 'τελεολογικής, αυτο-αναπαραγόμενης' ζωής που παρατηρούμε στη γη είναι ένας άπειρα ευφυής Νούς.




Ήδη από τις αρχές της δεκαετίας του 1980, είχα αρχίσει να επανεξετάζω τη στάση μου. Είχα εξομολογηθεί εκείνη την εποχή ότι στα πλαίσια της σύγχρονης κοσμολογικής συναίνεσης, οι άθεοι πρέπει να νιώθουν αμηχανία, επειδή οι κοσμολόγοι είχαν αρχίσει να περέχουν την επιστημονική απόδειξη για το γεγονός ότι το σύμπαν είχε αρχή... Όμως με τη θεωρία του Μεγάλου Μπάμ όλα αυτά άλλαξαν. Εφ’ όσον το σύμπαν είχε αρχή, τότε απόλυτα λογικά και σχεδόν αναπόφευκτα, ετίθετο το ερώτημα τί άραγε ήταν αυτό που παρήγαγε αυτή την αρχή. Αυτό είναι που άλλαξε ριζικά την κατάσταση. ... Οι σύγχρονοι κοσμολόγοι φάνηκαν εξίσου ενοχλημένοι με τους άθεους για τις πιθανές θεολογικές επιπτώσεις της εργασίας τους. Γι’ αυτό και επινόησαν διεξόδους διαφυγής για να μπορέσουν να διατηρήσουν το μη-θεϊστικό status quo. Οι διέξοδοι αυτές περιλαμβάνουν την ιδέα του πολυ-σύμπαντος, πολλά σύμπαντα που δημιουργούνται από ατελείωτες εκδηλώσεις διακύμανσης του κενού, καθώς και την άποψη του Stephen Hawking περί αυτοσυγκρατούμενου σύμπαντος. ... Κάποιοι ισχυρίζονται ότι έχουν έρθει σε επαφή με αυτόν τον (ευφυή) Νου. Εγώ δεν έχω - ακόμα. Αλλά ποιός ξέρει τι θα μπορούσε να προκύψει στη συνέχεια; Κάποια μέρα θα μπορούσα να ακούσω μια Φωνή να μου λέει, 'Με ακούς, τώρα;' ...

Έχουμε όλα τα στοιχεία που χρειαζόμαστε στην άμεση εμπειρία μας και μόνο μια εσκεμμένη άρνηση να ‘δουμε’ ευθύνεται για τον κάθε λογής αθεϊσμό.»

Δεν υπάρχουν σχόλια: