10 Φεβρουαρίου 2018

Πώς ξεπερνιέται ο ρατσισμός;


Ο βιοχημικός Walter Hearn, ενεργό μέλος του Αμερικανικού Συλλόγου Χριστιανών Επιστημόνων, που πρόσφατα πέθανε ηλικίας 91 ετών, έγραψε τα εξής προσωπικά σχόλια:

Παρόλο που η λέξη «φυλή» για τους βιολόγους στην εποχή του Δαρβίνου σήμαινε κατά προσέγγιση «είδος», η χρήση της λέξης σήμερα συνδέεται σχεδόν πάντα με την έννοια του «ρατσισμού», την πεποίθηση δηλαδή ότι μια ομάδα ανθρώπων είναι ηθικά ανώτερη από μια άλλη ξεχωριστή από αυτή την ομάδα. Πιστεύοντας ότι είναι ανώτερη και κοινωνικά κυρίαρχη, ο ρατσισμός της την οδηγεί σε διακρίσεις και πολιτική καταπίεση. Ο Αδόλφος Χίτλερ κέρδισε τον έλεγχο του ναζιστικού πολιτικού κόμματος στη Γερμανία, πείθοντας πολλούς ότι ανήκουν στη «φυλή των Αρίων», την «κυρίαρχη φυλή» που άξιζε να βρίσκεται στην κορυφή της φυλετικής ιεραρχίας. Στη συνέχεια οι Ναζί ολοκλήρωσαν τη δουλεία διαπράττοντας εγκλήματα και οδηγώντας σε θάνατο τους «μη-Αρίους».

Η δουλεία ασκείτο επίσης ευρέως στην αρχαιότητα. Περισσότερο από το ένα τρίτο των κατοίκων των πόλεων όπως η Αθήνα και η Ρώμη μάλλον ήταν σκλάβοι. Μαντέψτε ποιοί έχτισαν όλα τα παλάτια, τους ναούς και τα μνημεία; Ακόμη και το Καπιτώλιο των ΗΠΑ χτίστηκε από τους σκλάβους. Στις Ηνωμένες Πολιτείες η δουλεία καταργήθηκε με νόμο το 1863. Ο λευκός ρατσισμός όμως παραμένει, όπως δείχνουν οι Νόμοι Πολιτικών Δικαιωμάτων του 1964 και η σημερινή οργή για την άδικη μεταχείριση μαύρων πολιτών από την αστυνομία.

Έτσι, η έννοια της «φυλής» ανθεί ακόμη ανάμεσά μας. Ένα μεγάλο μέρος Αμερικανών με λευκή επιδερμίδα πιστεύει ότι είναι ηθικά ανώτεροι από τους μαύρους. Για μένα, μια τέτοια αυτοεξυπηρετούμενη μεροληψία πάντοτε φαινόταν εκτός τόπου και χρόνου γι’ αυτούς που ανήκουν στον Ιησού. Παρ’ όλα αυτά, συνεχίζω να προσπαθώ να την εξαλείφω από την ψυχή μου. Γεννήθηκα στη ρατσιστική Λουιζιάνα το 1926 και μεγάλωσα στο Χιούστον του Τέξας, μια πόλη κοντά στο βαθύ Νότο. Το Χιούστον απέχει περίπου 80 χιλιόμετρα από το Galveston, ένα νησί στον Κόλπο του Μεξικού. Μέχρι τις 19 Ιουνίου 1865 οι δούλοι του νησιού δεν είχαν μάθει για την Διακήρυξη Χειραφέτησης του Προέδρου Λίνκολν και την απελευθέρωσή τους. Δύο ολόκληρα χρόνια, κανείς δεν  το έκρινε αναγκαίο να τους ενημερώσει. Σήμερα, η 19 Ιουνίου είναι επίσημη αργία στο Τέξας.

Την δεκαετία του 1930 και στις αρχές της δεκαετίας του '40 το Χιούστον ήταν τόσο επιμελώς διαχωρισμένο (νομικά) που κανείς δεν είχε επαφή με Αφροαμερικανούς. Τα δημόσια σχολεία και η εκκλησία που πήγαινα, οι πρόσκοποι στους οποίους ανήκα καθώς και οι γείτονές μας αποτελούντο μόνο από λευκούς. Η επαφή μου με μαύρους ήταν γυναίκες που μία ή δύο φορές την εβδομάδα βοηθούσαν τη μητέρα μου στο νοικοκυριό και με έκαναν πάντα να νιώθω άβολα: Εγώ απευθυνόμουν σε ώριμες γυναίκες στον ενικό, εκείνες πάντα απευθύνονταν σε μένα ως "Κύριο Ουώλτερ". Το είδος της τρέλας που οδηγεί σε φυλετικό διαχωρισμό έγινε προφανές μετά το ψήφισμα νόμων που απαιτούσαν «ξεχωριστές αλλά ίσες» εκπαιδευτικές ευκαιρίες για τους μαύρους πολίτες. Ένας ταχυδρόμος στο Χιούστον, ο Herman Sweatt θέλοντας να σπουδάσει Νομική, υπέβαλλε αίτηση στο Πανεπιστήμιο του Τέξας, στο Ώστιν. Του απαγορεύτηκε όμως η πρόσβαση στο πανεπιστήμιο αυτό  επειδή ήταν μαύρος. Τότε αυτός μήνυσε τον πρόεδρο του πανεπιστημίου. Ο αυστηρά διαχωριστικός κρατικός νομοθέτης αντέδρασε δαπανώντας εκατομμύρια δολάρια για να δημιουργήσει ένα «ξεχωριστό αλλά ίσο» πανεπιστήμιο στο Χιούστον.

Όταν άρχισα να διδάσκω βιοχημεία στο Baylor Med, συμμετείχα σε μια άτυπη ομάδα βιοχημικών από διάφορες σχολές του Χιούστον. Μια μέρα έπεσε στα χέρια μου μια μελέτη ενός οργανικού χημικού από το Texas Southern University, ένα ιστορικά μαύρο πανεπιστήμιο. Τηλεφώνησα να πω στον συγγραφέα ότι εκτίμησα την εργασία του. Μετά από κάποιες συνομιλίες μας για τη χημεία, τη χριστιανική πίστη και άλλα θέματα, γίναμε φίλοι. Όταν ρώτησα αν θα ήθελε να παρουσιάσει μια εργασία του στην ομάδα βιοχημείας μας στο Χιούστον, εκείνος μου δήλωσε πως το θεωρούσε δύσκολο. Μοιράστηκε μαζί μου ότι, ως μαύρος επιστήμονας από τον βαθύ Νότο ένιωσε ανεπιθύμητος σε μια πρόσφατη συνάντηση του Αμερικανικού Χημικού Συλλόγου στο Χιούστον. Τελικά, ορίσαμε ημερομηνία. Εγώ ήρθα προσωπικά σε επαφή με κάθε άτομο στην ομάδα μας για να τους πω τι προετοίμαζα, προσθέτοντας ότι αν τους ενοχλούσε, θα έπρεπε εκείνοι να λείψουν από τη συνάντηση. Τελικά όλοι ήταν παρόντες. Ο νέος μου φίλος έδωσε μια ουσιαστική παρουσίαση και απάντησε σε ερωτήσεις. Στο τέλος, βαθιά συγκινημένος, ευχαρίστησε όλους για την απλή πράξη που έκαναν να τον ακούσουν με σεβασμό. Αυτό έκανε και μένα να δακρύσω.

Ως χριστιανοί, καλούμαστε να βιώσουμε την αγάπη για τον άλλο συμμεριζόμενοι τον πόνο του. Μου θυμίζει μια αγαπημένη ιστορία για τον Ιησού και την έκφραση πλήρους ανθρωπιάς από μέρους Του. «Ο Ιησούς όταν την είδε να κλαίει, να κλαίνε και οι Ιουδαίοι που είχαν έρθει μαζί της, λυπήθηκε βαθιά και ταράχτηκε: ‘Πού τον έχετε βάλει;’ τους ρώτησε. Του λένε: ‘Κύριε, έλα να δεις.’ Τότε ο Ιησούς δάκρυσε» (Ιωάννης 11, 33-35).

Δεν υπάρχουν σχόλια: